Czy jako rodzic powinieneś znać aktualne kryteria diagnostyczne zaburzeń odżywiania? (skoro może je zdiagnozować tylko lekarz?)
Moim zdaniem – dobrze jest je poznać i mieć zawsze „pod ręką”
A poniżej wyjaśnię dlaczego.
Korzyści ze znajomości aktualnych kryteriów diagnostycznych zaburzeń odżywiania
Taka wiedza, może Ci przede wszystkim pomóc w zweryfikowaniu błędnych informacji, na temat zaburzeń odżywiania, których niestety w Internecie jest mnóstwo. Bardzo dużo artykułów i wpisów, nie jest aktualizowana i bazuje na poprzednich wytycznych. Jeszcze do niedawna zanik miesiączki był jednym z kryterium aby móc zdiagnozować anoreksję (pisałam o tym we wpisie” Rozpoznanie zaburzeń odżywiania. Objawy i zachowania”). Ale dzisiaj nie jest to już wymagane. Dlatego materiały i wpisy, które oparte są na nieaktualnych wytycznych – mogą niestety uśpić Twoją czujność, a tym samym opóźnić diagnozę i leczenie.
W Internecie – krąży też niestety, wiele mitów na temat zaburzeń odżywiania. Bardzo niewielką ich część – bo zaledwie sześć – umieściłam w swoim wpisie „6 mitów o zaburzeniach odżywiania”. I znów błędne przekonania na temat zaburzeń odżywiania – mogą również opóźnić diagnozę.
Najnowsza klasyfikacja chorób psychicznych tzw. DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders ) została opublikowana w 2013 r. I jeśli chodzi o zaburzenia odżywiania to kryteria diagnostyczne zmieniły się dosyć drastycznie. Dlatego warto je moim zdaniem poznać i do nich sięgać.
Zaburzenia odżywiania w aktualnej klasyfikacji DSM-V
W dzisiejszym wpisie podam kryteria diagnostyczne
- anoreksji,
- bulimii oraz
- zaburzeń z napadami odżywiania się.
Kryteria diagnostyczne anoreksji (anorexia nervosa):
- Ograniczenie podaży energii w stosunku do wymagań, prowadzące do wystąpienia niedostatecznej masy ciała, określonej w odniesieniu do wieku, płci, krzywej rozwoju i stanu zdrowia. Niedostateczna masa ciała jest zdefiniowana jako masa ciała utrzymująca się poniżej minimalnej prawidłowej masy ciała lub, w przypadku dzieci i osób dorastających, poniżej oczekiwanej masy ciała
- Intensywna obawa przed przybraniem na wadze lub otyłością lub utrzymujące się zachowania uniemożliwiające przybranie na wadze, nawet przy znacząco obniżonej wadze ciała
- Zakłócenie w zakresie postrzegania masy ciała lub kształtu własnego ciała, nadmierny wpływ masy ciała lub kształtu ciała na samoocenę albo uporczywy brak postrzegania występującej niedostatecznej masy ciała jako problemu.
Istotną zmianą w stosunku do poprzedniej klasyfikacji – jest brak konieczności zaniku miesiączki.
Anoreksja restrykcyjna vs. Anoreksja bulimiczna
Ponieważ wielu osobom, anoreksja kojarzy się z tylko i wyłącznie z ogromnym wychudzeniem i niejedzenie. Warto również wiedzieć, że wyróżnia się dwa rodzaje anoreksji.
Anoreksję restrykcyjną (ograniczającą) – charakteryzuje się ona tym, że osoba ogranicza przyjmowanie pokarmu do bardzo niewielkich ilości i nieregularnie stosuje środki przeczyszczające
oraz
Anoreksję bulimiczną (z napadami objadania się lub przeczyszczaniem) – w tym przypadku osoba zazwyczaj ogranicza ilość przyjmowanego pokarmu, regularnie miewa okresy przejadania się lub prowokowania wymiotów i nadużywania leków przeczyszczających i moczopędnych.
Anoreksja bulimiczna a bulimia
Kolejna ważną kwestią jest to, że anoreksja bulimiczna ma wiele wspólnych cech z bulimią. Różnicę stanowi tylko masa ciała. Jeśli więc osoba, objada się lub przeczyszcza a jednocześnie spełnia kryteria diagnostyczne anoreksji – otrzymuje diagnozę anoreksji.
Wynika to z tego, że współczynnik śmiertelności dla anoreksji jest znacznie wyższy niż dla bulimii.
DSM zakłada bowiem, że pierwszeństwo ma diagnoza poważniejszego zaburzenia.
Na powyższym przykładzie widzisz więc, jak bardzo mylące mogą być powszechnie panujące mity na temat anoreksji.
Kryteria diagnostyczne bulimii (bulimia nervosa, inaczej żarłoczność psychiczna)
- Nawracające epizody objadania się, który cechuje się obiema cechami:Jedzenie w wyodrębnionym okresie ( np. dwóch godzin) takiej ilości pożywienia, która zdecydowanie przekracza to, co większość ludzi zjadłaby w podobnym czasie w podobnych okolicznościachPoczucie braku kontroli nad jedzeniem w czasie takiego epizodu (np. poczucie, że nie można zaprzestać jedzenia lub zapanować nad tym, ile się zjada)
- Nawracające, nieodpowiednie zachowania kompensacyjne podejmowane w celu zapobieżenia przyrostowi masy ciała, takie jak: prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, moczopędnych, wlewów przeczyszczających lub innych leków, głodowanie lub nadmierne ćwiczenia fizyczne
- Napady objadania się i następujące po nich zachowania kompensacyjne pojawiające się minimum raz w tygodniu przez co najmniej trzy miesiące
- Samoocena pozostaje pod nadmiernym wpływem kształtu i masy ciała
Istotną zmianą w stosunku do poprzedniej klasyfikacji jest częstotliwość występowania napadów objadania się i zachowań kompensacyjnych (punkt 3)
W poprzedniej klasyfikacji wymagane było pojawianie się tych napadów i zachowań kompensacyjnych dwa razy w tygodniu (aktualnie wystarczy raz w tygodniu).
Zmianie uległ również okres trwania tych zachowań z pół roku na 3 miesiące.
Kryteria diagnostyczne zaburzeń z napadami objadania się (binge eating disorder)
- Nawracające epizody objadania się, charakteryzuje:Jedzenie przez pewien czas (np. w ciągu dwóch godzin) dużych ilości pokarmów, więcej niż to się zdarza większości osób w podobnym przedziale czasu i podobnych okolicznościachPoczucie braku kontroli nad jedzeniem podczas epizodu (np. poczucie, ze nie można zaprzestać jedzenia lub zapanować nad tym, ile się zjada)
- Epizody jedzenia są skojarzone z co najmniej trzema z poniższych cech:
jedzeniem szybciej niż w przypadku większości ludzi
jedzeniem aż do uczucia dyskomfortu/pełności
jedzeniem większych ilości pokarmów pomimo braku odczuwania głodu
jedzeniem samotnie ze względu na przeżywanie zakłopotania z powodu ilości przyjmowanych pokarmów
przeżywaniem po epizodzie niezadowolenia z siebie, obniżonego nastroju, poczucia winy, obrzydzenia samym sobą - Objadanie się powoduje wyraźne cierpienie
- Epizody objadania występują średnio co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące
- Epizody nie łączą się z regularnie występującymi niewłaściwymi zachowaniami kompensacyjnymi i nie występują w przebiegu bulimii lub jadłowstrętu psychicznego
Diagnoza zaburzeń odżywiania
Zaburzenia odżywiania musi zdiagnozować LEKARZ!
Przed postawieniem ostatecznej diagnozy, osoba musi przejść bardzo dokładne i szczegółowe badania. Zaburzenia odżywiania mogą bowiem towarzyszyć wielu chorom zarówno somatycznym jak i psychiatrycznym.
W zaburzeniach psychiatrycznych trzeba wykluczyć m.in.:
- zaburzenia nerwicowe (w lęku zazwyczaj nie ma apetytu i następuje spadek wagi)
- depresję (choć szacuje się, że 75% osób z anoreksję ma również pełny zespół depresyjny)
- schizofrenie – jeżeli występują na przykład urojenia dotyczące tego, że ktoś chce nas otruć – nie będziemy automatycznie jedli
- zespół Aspergera – w którym osoba ma bardzo wybiórczy sposób jedzenia i je tylko kilka potraw
- przyjmowanie różnych substancji psychoaktywnych, które niwelują apetyt. Osoby, które przyjmują narkotyki w tzw. ciągu nie jedzą, ale już po – mają- czy mogą mieć – ogromny apetyt na słodycze
- ADHD – gdy osoba leczona jest metylofenidatem – następuje utrata apetytu
Ponadto trzeba przeprowadzić badania w kierunku:
- Tarczycy, która ma ogromny wpływ na metabolizm
- Cukrzycy
- Chorób przysadki, podwzgórza i przełyku
- A w przypadku bardzo silnego chudnięcia – konieczne jest czasem także zbadanie głowy – pod kątem ewentualnych nowotworów.
Mówię o tym wszystkim tylko dlatego, aby pokazać Ci, że zdiagnozowanie typowych zaburzeń odżywiania jest często długim i skomplikowanym procesem. Tym bardziej nie rób tego sam/ sama na podstawie jakiś wyrywkowych informacji z Internetu.
Zdecydowałam się na publikacje tego wpisu – bo uważam, że tzw. psychoedukacja rodziców i bliskich jest niesamowicie ważna – tak aby diagnozować zaburzenia odżywiania w początkowych jej etapach.
Oprócz znajomości kryteriów diagnostycznych – ważne jest również znajomość pierwszych objawów i zmian w zachowaniu, które są bardzo charakterystyczne dla zaburzeń odżywiania. A które jako rodzic, możesz zauważyć bardzo bardzo wcześnie. Bo przecież znasz swoje dziecko najlepiej. Dlatego zachęcam Cię do przeczytania mojego wpisu, który dotyczy właśnie objawów i zachowań.
Poniżej znajdziesz linki do powiązanych z tym tematem wpisów.
Powiązane wpisy: